Phân tích khả năng ứng dụng trắc lượng thư mục trong phát triển nguồn tin khoa học nội sinh tại các thư viện đại học Việt Nam

Abstract

Trên thế giới, ứng dụng của trắc lượng thư mục (TLTM) tại nhiều doanh nghiệp xuất bản, tổ chức nghiên cứu trên thế giới đã tạo ra những nguồn tin khoa học chất lượng và chuẩn hóa có khả năng đánh giá ảnh hưởng nghiên cứu và xếp hạng khoa học. Tuy nhiên, ứng dụng TLTM vào hoạt động thư viện đại học (TVĐH) tại Việt Nam vẫn còn là vấn đề mới và chưa được nghiên cứu nhiều. Đối với các thư viện đại học, nguồn tin nội sinh đóng vai trò quan trọng, thường được tạo lập dưới dạng số, trực tuyến và truy cập mở. Nguồn tin khoa học nội sinh (NTKHNS) là nguồn tin, là nguồn tài sản trí tuệ quan trọng phản ánh chất lượng của hoạt động đào tạo, hoạt động nghiên cứu cũng như uy tín học thuật của trường đại học. Nếu được ứng dụng TLTM trong quá trình tạo lập và phát triển, NTKHNS mới có thể là thước đo phản ánh năng suất, tần suất/tác động của chủ thể khoa học. Nghiên cứu này tìm hiểu thực trạng chung mà TVĐH gặp phải trong quá trình tạo lập và phát triển nguồn tin khoa học nội sinh, kết hợp với việc xem xét một số điều kiện thuận lợi và khó khăn cũng như phân tích khả năng ứng dụng TLTM trên cơ sở thực hiện khảo sát 6 TVĐH Việt Nam. Cụ thể bằng phương pháp định lượng, bài viết xem xét những đặc điểm tạo lập và phát triển NTKHNS. Bài viết cũng đưa ra các yếu tố khó khăn và đánh giá khả năng ứng dụng trắc lượng thư mục như: lưu trữ và sao lưu dữ liệu, kỹ năng xử lý các vấn đề CNTT và truyền thông, hạ tầng CNTT và truyền thông, hợp tác các chuyên gia CNTT, người nhân lực, tiêu chuẩn hóa các trường dữ liệu, tính toàn vẹn của dữ liệu, rủi ro đạo văn, quyền tác giả, ý thức và hợp tác của các tác giả. Trên cơ sở nghiên cứu định tính, bài viết phân tích khả năng ứng dụng TLTM nhằm đưa ra các đề xuất, kiến nghị các giải pháp mang tính tổng thể giúp nguồn tin KHNS chuẩn hóa, hội nhập.