Xây dựng và quản trị dữ liệu số di sản văn hóa thực trạng và giải pháp đặt ra

Abstract

Trong lĩnh vực di sản văn hóa, việc xây dựng và quản trị dữ liệu số chính là phương pháp lưu trữ, khai thác, truyền thông, quảng bá và tạo ra công cụ hữu hiệu nhằm gia tăng cơ hội tiếp cận các giá trị di sản, các sản phẩm văn hóa vừa hàm chứa tính truyền thống, vừa sáng tạo giá trị mới, các sản phẩm văn hóa mới trên môi trường số. Theo số liệu từ Cục Di sản Văn hóa, Việt Nam hiện có 8 di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, 14 di sản văn hóa phi vật thể, 7 di sản tư liệu được UNESCO ghi danh, cùng 123 di tích quốc gia đặc biệt, 3.591 di tích quốc gia, 417 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia, và hơn 4 triệu hiện vật đã đăng ký kiểm kê tại 187 bảo tàng trên cả nước. Ðây chính là tiềm năng di sản rất lớn mà nếu được số hóa đồng bộ sẽ mở rộng không gian tương tác của di sản, gia tăng hiệu quả bảo tồn, khai thác bền vững giá trị di sản, đặc biệt trong lĩnh vực nghiên cứu, giáo dục, du lịch… Việc thống nhất về quy định xây dựng và quản trị nguồn dữ liệu trong một mạng lưới liên kết chặt chẽ sẽ đem lại hiệu quả thiết thực đối với hoạt động bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa Việt Nam trong giai đoạn hội nhập quốc tế. Bài viết làm rõ các căn cứ thực hiện chương trình xây dựng dữ liệu số về di sản văn hóa, thực trạng xây dựng và quản lý dữ liệu số về di sản văn hóa đối với lĩnh vực di sản văn hóa vật thể và phi vật thể, những thuận lợi và khó khăn trong hoạt động xây dựng kho dữ liệu quốc gia về di sản số. Trên cơ sở đánh giá những thuận lợi và khó khăn của hoạt động xây dựng kho dữ liệu số quốc gia về di sản văn hóa, bài viết nhận diện và phân tích một số vấn đề đặt ra, đồng thời đề xuất hệ thống giải pháp góp phần nâng cao hiệu qảu xây dựng và quản trị dữ liệu số về di sản văn hóa.