Quản lý thông tin di sản văn hóa - nghiên cứu trường hợp tài liệu quý hiếm tại các thư viện ở Việt Nam

Abstract

Văn hóa nói chung và di sản văn hóa nói riêng có vai trò không thể thiếu đối với sự phát triển của mỗi cá nhân và toàn xã hội. Tính độc đáo, không thể tái tạo và nguy cơ mất mát vĩnh viễn của di sản văn hóa đã khiến việc quản lý thông tin di sản văn hóa có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa của cộng đồng, quốc gia, dân tộc. Quản lý thông tin di sản văn hóa là một lĩnh vực riêng của quản lý thông tin được quan tâm thực hiện từ lâu trong lịch sử thông qua thực hành của các cơ quan văn hóa như bảo tàng, cơ quan lưu trữ và thư viện. Việc quản lý tài liệu quý hiếm trong các thư viện được coi là một bộ phận của quản lý thông tin di sản văn hóa. Vai trò của thư viện trong quản lý tài liệu quý hiếm luôn được nhấn mạnh với mục tiêu đảm bảo cho tài liệu quý hiếm - di sản văn hóa thành văn - được duy trì và tiếp tục thông tin, truyền cảm hứng cho các thế hệ hiện tại và tương lai. Trong kỷ nguyên số, tại nhiều quốc gia trên thế giới cũng như ở Việt Nam, việc quản lý thông tin di sản văn hóa nói chung và quản lý tài liệu quý hiếm của các thư viện nói riêng đang có nhiều thay đổi sâu sắc trước những thời cơ và thách thức mới nhằm duy trì bền vững di sản văn hóa, mở ra các cơ hội tiếp cận, khám phá mới đối với các di sản này. Bài viết tập trung làm rõ một số vấn đề khái quát về quản lý thông tin di sản văn hóa như nhận diện nội hàm quản lý thông tin di sản văn hóa và các xu hướng quản lý thông tin di sản văn hóa. Bài viết đồng thời đi sâu nghiên cứu về quản lý thông tin di sản văn hóa trong các thư viện ở Việt Nam trong giai đoạn hiện nay qua trường hợp quản lý tài liệu quý hiếm. Trên cơ sở nhận định xu hướng quản lý thông tin di sản văn hóa và phân tích thực trạng quản lý tài liệu quý hiếm tại các thư viện Việt Nam, bài viết tổng kết một số yêu cầu đối với quản lý thông tin di sản văn hóa và gợi mở về giải pháp giúp các thư viện ở Việt Nam nâng cao hiệu quả quản lý tài liệu quý hiếm, góp phần bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa trong tiến trình phát triển đất nước.