Nghiên cứu phát triển dịch vụ tri thức, thư viện thế hệ mới trong kỷ nguyên số

Abstract

Tiến bộ công nghệ đã tác động buộc thư viện phải định hình lại dịch vụ và đổi mới, phát triển các dịch vụ mới để đáp ứng nhu cầu người dùng. Điều này đã khiến nhiều thư viện thay đổi chức năng truyền thống bằng cách ứng dụng các công nghệ mới nổi trong hoạt động để cung cấp các dịch vụ thông tin, tri thức đáp ứng nhu cầu kịp thời, mọi nơi, mọi lúc, tiện ích, cá thể hóa của người dùng trong kỷ nguyên số. Sự phát triển thế hệ thư viện mới là quy luật, xu thế tất yếu. Thế hệ thư viện mới này tạo điều kiện thuận lợi cho việc xác định lại, đổi mới hoạt động và các hệ thống dịch vụ của thư viện trên cơ sở thúc đẩy tạo lập, tổ chức, bảo quản, bảo tồn, phân phối, truy cập và sử dụng tài nguyên thông tin, tri thức của thư viện thông qua các công nghệ mới nổi. Trong bối cảnh công nghệ, công nghệ mới nổi luôn thay đổi, việc nghiên cứu đặc điểm, công nghệ, sự tương tác, cấu trúc các thế hệ thư viện 1.0 đến 5.0 là hết sức cần thiết và giúp ích cho việc đổi mới hệ thống dịch vụ (bao gồm cả hệ thống dịch vụ tri thức) của hệ thống thư viện thế hệ mới trong kỷ nguyên số. Bài viết nghiên cứu tổng quan các thế hệ Web từ 1.0 đến 5.0 tập trung làm rõ đặc điểm công nghệ, sự tương tác, người dùng; cấu trúc thế hệ thư viện mới 4.0, 5.0, thư viện Metaverse trên nền tảng xu hướng phát triển các thế hệ Web. Bài viết đồng thời đi sâu nghiên cứu, đổi mới hệ thống dịch vụ tri thức, thư viện mới thông qua các nội dung như: (1) Ứng dụng công nghệ mới nổi cho các dịch vụ tri thức, thư viện thế hệ mới 5.0; (2) Phát triển hệ thống dịch vụ tri thức, thư viện chuyên sâu cho thư viện thế hệ mới 5.0 bao gồm: Dịch vụ Thông tin sở hữu trí tuệ; dịch vụ thư viện di động; dịch vụ hỗ trợ nghiên cứu trong kỷ nguyên số.